Sifat Khabariyyah antara pandangan Salaf dan Khalaf

Perdebatan tentang sifat khabariyyah Allah antara golongan Salaf dan Khalaf adalah salah satu topik yang mendalam dalam teologi Islam. Di sini, saya akan memberikan ringkasan hujah kedua-dua pihak, analisis ringkas, serta rujukan lengkap untuk bacaan lanjut.

Hujah Salaf

Golongan Salaf, yang merujuk kepada generasi awal Islam (Sahabat, Tabi'in, dan Tabi' al-Tabi'in), cenderung kepada pendekatan literal (zahir) dalam memahami teks-teks agama. Mereka berpegang bahawa sifat-sifat Allah yang disebut dalam Al-Qur'an dan Hadis perlu difahami secara zahir tanpa takwil (menukar makna zahir kepada makna lain).

Hujah Utama:

1. Nusus (teks agama) yang jelas: Teks-teks dalam Al-Qur'an dan Hadis adalah jelas dan tidak memerlukan takwil. Firman Allah dalam Surah Al-Ikhlas, Al-Baqarah, dan lain-lain adalah contoh.
2. Kaedah tafwid: Mereka mengamalkan tafwid, iaitu menyerahkan makna sebenar sifat-sifat Allah kepada Allah tanpa mentafsirkannya secara terperinci.
3. Elakkan tasybih (penyerupaan): Dengan tidak mentakwil sifat Allah, mereka mengelak daripada membuat penyerupaan Allah dengan makhluk.

Hujah Khalaf

Golongan Khalaf, yang merujuk kepada ulama selepas generasi Salaf, menggunakan pendekatan takwil (penafsiran kiasan) dalam memahami sifat-sifat Allah. Mereka berpendapat bahawa beberapa teks agama tidak boleh difahami secara zahir kerana boleh membawa kepada tasybih.

Hujah Utama:

1. Tanzih (mensucikan Allah daripada persamaan dengan makhluk): Mereka menekankan konsep tanzih, iaitu mensucikan Allah dari sebarang persamaan dengan makhluk. Maka, takwil digunakan untuk memastikan sifat-sifat Allah tidak disamakan dengan makhluk.
2. Dalil Aqli (logik akal): Penggunaan akal untuk memahami teks agama yang mungkin membawa kepada makna yang tidak sesuai jika difahami secara zahir.
3. Kesesuaian zaman: Pendekatan ini dianggap lebih relevan untuk menjawab cabaran intelektual dan falsafah zaman mereka.

Analisis

• Perbezaan Asas: Pendekatan Salaf dan Khalaf adalah refleksi daripada perbezaan metodologi dalam memahami teks agama—literal vs. kiasan.
• Implikasi: Perdebatan ini bukan sahaja berkaitan dengan metodologi tetapi juga mempengaruhi pemahaman teologi dan aqidah umat Islam sepanjang sejarah.
• Relevansi Masa Kini: Kedua-dua pendekatan masih relevan dan digunakan oleh pelbagai kumpulan dan mazhab dalam Islam.

Rujukan Lengkap

1. Buku:
   • Al-Juwaini, 'Abd al-Malik ibn 'Abd Allah. A Guide to Conclusive Proofs for the Principles of Belief (Kitab al-Irshad ila Qawati' al-Adilla fi Usul al-I'tiqad). Reading, UK: Garnet Publishing, 2000.
   • Ibn Taymiyyah, Ahmad ibn 'Abd al-Halim. Majmu' al-Fatawa. Riyadh: King Fahd Complex for the Printing of the Holy Qur'an, 1995.
2. Jurnal:
   • Duderija, Adis. "Constructing the Religious Self and the Other: Neo-Traditional Salafi Manhaj in 'Islam' over Time and Space." The Muslim World, vol. 101, no. 3, 2011, pp. 427-458.
   • Fadli, Muhammad. "The Influence of Al-Ghazali’s Thought on Contemporary Islamic Theology." International Journal of Islamic Thought, vol. 12, no. 1, 2022, pp. 45-54.
3. Tesis:
   • Faruqi, Ismail Raji al-. "The Salafi Theology and Its Influence on Contemporary Islamic Thought." PhD diss., Indiana University, 1966.
   • Rahman, Fazlur. "Islam and Modernity: Transformation of an Intellectual Tradition." PhD diss., University of Chicago, 1982.